Meirihluti landsmanna (62%) taldi að vel hefði tekist til við gerð kjarasamninga VR og Eflingar við Samtök atvinnulífsins. Þetta kom fram í könnun MMR sem framkvæmd var dagana 11.-13. apríl 2019. Alls kváðust 15% telja að mjög vel hefði tekist til við gerða kjarasamninganna, 47% frekar vel, 26% bæði/og, 8% frekar illa og 4% mjög illa.
Spurt var: „Hversu vel eða illa finnst þér hafa tekist til við gerð nýrra kjarasamninga VR og Eflingar við Samtök atvinnulífsins?“
Svarmöguleikar voru: „Mjög illa“, „Frekar illa“, „Bæði/og“, „Frekar vel“, „Mjög vel“, „Veit ekki“ og „Vil ekki svara“.
Samtals tóku 69,4% afstöðu til spurningarinnar.
Í könnuninni var einnig spurt hverjum eigna mætti heiðurinn af því að vel hefði tekist til við gerð samninganna. Kom í ljós að sjö af hverjum tíu (70%) töldu að stéttarfélögunum (VR og/eða Eflingu) bæri að þakka, tæpur helmingur nefndi stjórnvöld (47%) og um þriðjungur nefndi Samtök atvinnulífsins (34%). Þá sögðust 3% ekki eigna neinum af ofangreindum aðilum heiðurinn að því að vel hafi tekist við gerð kjarasamninganna.
Spurt var: „Hverjum af eftirtöldum aðilum myndir þú helst eigna heiðurinn af því að vel hafi tekist til við gerð nýrra kjarasamninga VR og Eflingar
við Samtök atvinnulífsins? -Veldu allt sem við á“
Svarmöguleikar voru: „VR“, „Eflingu“, „Samtökum atvinnulífsins“, „Stjórnvöldum“, „Engum þessara“, „Veit ekki“ og „Vil ekki svara“.
Spurð voru þau sem sögðu frekar eða mjög vel hafa tekist til við gerð nýrra kjarasamninga og tóku 81,2% afstöðu til spurningarinnar.
Eldri svarendur jákvæðari gagnvart samningum
Jákvæðni í garð nýrra kjarasamninga jókst með auknum aldri en 75% svarenda 68 ára og eldri og 70% þeirra á aldrinum 50-67 ára sögðu frekar eða mjög vel hafa tekist til við gerð þeirra, samanborið við 56% svarenda 30-49 ára og 50% þeirra í yngsta aldurshópi (18-29 ára). Svarendur í yngsta aldurshópi (8%) og þeir á aldrinum 30-49 ára (5%) reyndust hins vegar líklegri til að segja að mjög illa hafi tekist til við gerð samninganna heldur en svarendur 50 ára og eldri.
Þá reyndust svarendur búsettir á höfuðborgarsvæðinu líklegri til að segja að vel hafi tekist til við gerð kjarasamninganna (65%) heldur en þeir á landsbyggðinni (55%).
Þegar litið er til stjórnmálaskoðana má sjá að jákvæðni í garð kjarasamninganna reyndist almennt mikil þvert á stjórnmálaskoðanir. Mest reyndist jákvæðnin á meðal stuðningsfólks Viðreisnar (77%) og Vinstri grænna (76%) en minnst hjá stuðningsfólki Samfylkingar (60%). Þá reyndist stuðningsfólk Miðflokksins (13%) líklegra en stuðningsfólk annarra flokka til að segja að illa hafi tekist til við gerð samninganna.
Konur líklegri til að eigna stéttarfélögunum heiðurinn
Af þeim sem sögðu að vel hefði tekist til við gerð kjarasamninganna reyndust konur (80%) líklegri en karlar (63%) til að nefna stéttarfélögin sem einn þeirra aðila sem ættu heiðurinn. Karlar reyndust hins vegar líklegri til að eigna stjórnvöldum (49%) og/eða Samtökum atvinnulífsins (37%) heiðurinn heldur en konur (sem nefndu stjórnvöld í 43% tilfella og Samtök atvinnulífsins í 30% tilfella).
Eldri svarendur reyndust líklegri en þeir yngri til að eigna aðkomu stjórnvalda heiðurinn að velgengni við samningagerð en 68% svarenda 68 ára og eldri kváðust telja að stjórnvöld ættu heiðurinn að samningunum, samanborið við 25% þeirra á aldrinum 18-29 ára. Svarendur yngsta aldurshópsins reyndust hins vegar líklegastir til að segja að enginn þeirra samningsaðila sem nefndir voru ættu heiðurinn að samningagerðinni (6%).
Þá reyndust svarendur búsettir á höfuðborgarsvæðinu vera líklegri til að segja stéttarfélögin (VR og/eða Eflingu) eiga heiðurinn að velgengni við gerð kjarasamninganna (74%) heldur en þeir á landsbyggðinni (59%).
Stuðningsfólk stjórnarandstöðuflokkanna (84%) reyndist líklegra en stuðningsfólk ríkisstjórnarflokkanna (49%) til að eigna stéttarfélögunum (VR og/eða Eflingu) heiðurinn að nýju kjarasamningunum. Þá reyndist stuðningsfólk ríkisstjórnarflokkanna líklegra til að eigna stjórnvöldum (64%) eða Samtökum atvinnulífsins (41%) heiðurinn heldur en stuðningsfólk stjórnarandstöðuflokkanna (30% stjórnvöld; 27% Samtök atvinnulífsins).
Hár stuðningur við verkföll áður en samningar tókust
Ljóst er að almennur stuðningur við verkföll var hár áður en samningar náðust á milli VR, Eflingar og Samtaka atvinnulífsins en meirihluti útivinnandi landsmanna kvaðst tilbúinn að ganga til verkfalls til að ná fram samningum. Í könnun MMR sem framkvæmd var dagana 11.-14. mars 2019 sögðust 77% svarenda telja aðstæður á vinnumarkaði vera með þeim hætti að réttlætanlegt væri fyrir ákveðnar starfsstéttir að beita verkföllum til að ýta á um bætt starfskjör, sem var aukning um 3 prósentustig frá könnun nóvembermánaðar í fyrra. Af þeim svarendum sem voru útivinnandi reyndust 61% þeirra tilbúnir til að taka þátt í verkfalli á næstu misserum í þeim tilgangi að bæta starfskjör sín og/eða annarra, sem var aukning um 2 prósentustig frá síðustu könnun.
Fyrst var spurt: „Telur þú að aðstæður á vinnumarkaði séu með þeim hætti að réttlætanlegt sé fyrir ákveðnar starfsstéttir að beita verkfalli á næstu misserum til að ýta á um bætt starfskjör?“. Svarmöguleikar voru: „Já - verkföll eru réttlætanleg“, „Nei - verkföll eru ekki réttlætanleg“, „Veit ekki“ og „Vil ekki svara“. Samtals tóku 88,0% afstöðu til spurningarinnar.
Síðan var spurt: „Værir þú tilbúin(n) að taka þátt í verkfalli á næstu misserum í þeim tilgangi að bæta starfskjör þín og/eða annarra?“. Svarmöguleikar voru: „Já“, „Nei“, „Á ekki við - er ekki á atvinnumarkaði“ og „Veit ekki/vil ekki svara“.
Svarfjöldi var 1025 en samtals tóku 88,0% svarenda afstöðu til fyrri spurningarinnar og 83,1% útivinnandi svarenda tóku til afstöður til seinni spurningarinnar.
Upplýsingar um framkvæmd:
Úrtak: Einstaklingar 18 ára og eldri valdir handahófskennt úr hópi álitsgjafa MMR
Könnunaraðferð: Spurningavagn MMR
Svarfjöldi: 1003 einstaklingar
Dagsetning framkvæmdar: 11. til 13. apríl 2019
Eldri kannanir sama efnis
Nóvember 2018: MMR könnun: Meirihluti reiðubúinn að fara í verkfall til að bæta kjör